Kopstukken en topmannen

Stukkoppen, mannentop, mannenstuk, kopman, topstuk, je kunt er best leuke combinaties van maken. Maar ik ben dan ook een taalsloerie. Eén zelfstandig naamwoord, want het zegt niks over wat voor sloerie ik ben.

Waar komt dat ineens vandaan? Nou, het viel me vandaag ineens op dat de woorden topman en kopstuk gebruikt worden voor mensen die de betekenis die het woord suggereert, niet waard zijn.

Zo denk je bij topman dat het een vent is die iets voorstelt, die heel wat is, en het klinkt sowieso alsof het ook een top gozer is.

Maar kijk eens naar ‘topman’ Tony Hayward, van BP. Olie overal, dieren gaan dood, natuur verwoest en het ecosysteem nog verder naar de verdoemenis. Hij betreurt de gebeurtenissen, maar verder kost het hem wel erg veel tijd. Zijn leven lijdt eronder, weet je. Dus het liefste rent hij weg van al zijn verantwoordelijkheden. Het is hem nog gelukt ook. Een paar slechte uitspraken en hij kan in oktober zijn spullen pakken en met 10 miljoen gaan rentenieren in een gebied waar BP nog niet heeft geboord.

Dan vandaag ook in het nieuws: Kopstuk Rode Khmer in beroep tegen vonnis. Kameraad Duch, het hoofd van de beruchte martelgevangenis Tuol Sleng in de tijd van de Rode Khmer in Cambodja, gaat in beroep tegen zijn veroordeling door het Cambodja-Tribunaal. (nu.nl). Het feit dat hij ertegen in beroep gaat en dat ook het woord ‘kameraad’ voor verwarring kan zorgen, laat ik even buiten beschouwing.

Het gaat over het woord ‘kopstuk’. Dat suggereert ook een “grote” betekenis. Iets van grote waarde. Als je het van een andere kant bekijkt, is daar misschien iets voor te zeggen, maar zo’n man verdient de titel toch niet? Niet als je luistert naar het woord en de woorden kop en stuk los van elkaar begrijpt. Kop, als in vooraan en stuk: een lekker ding of een stuk appeltaart.

Ik wil niets aan de taal doen en er zullen veel mensen zijn die dit niet eens opvalt of niets interesseert. Morgen ga ik ook weer door met mijn leven, maar vandaag stoorde ik me aan deze naamgeving. Het is misleidend. Misschien dat topman en kopstuk daarom één zelfstandig naamwoord zijn. Het zegt namelijk niks over de man of over het stuk. Of dat ze het überhaupt zijn. Net als taalsloerie dus. Ik ben namelijk helemaal geen sloerie.